Bursa’da 42 yıllık kazı, 15 milyon yılı gün yüzüne çıkarıyor

Bursa'da 42 yıldır devam eden paleontolojik kazı Anadolu'nun 15 milyon yıllık geçmişine ışık tutacak. Türkiye'nin en eski kazısı olarak tarihlenen kazı çalışmalarında "Paşalar Fili" olarak adlandırılan bir tür bilim literatürüne kazandırıldı. Bölge Avrupa, Asya, Kuzey Amerika kökenli 63 ayrı hayvan türü fosillerini barındırıyor

Mustafakemalpaşa ilçesinde 60 yıl önce yapılan Türkiye Neojen Linyit Araştırmaları sırasında, orman yolu çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan Paşalar Fosil Yatağındaki kazı çalışmaları sürüyor. Bursa Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Kamil Özer, milyonlarca yıl önceki canlı türlerinin biyolojik geçmişi ve göçüne tanıklık eden Mustafakemalpaşa'nın kırsal Paşalar Mahallesi sınırlarındaki kazı alanında incelemelerde bulundu.

Hominoid fosil yataklarının 4 türle sınır oluşturduğu Türkiye'de, 15 milyon yıl önceye ait Alt Orta Miyosen ile tarihlendirilen Paşalar Fosil Kazı Alanı'nda çalışmalar, 42. yılına girdi. Bursa Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Kamil Özer, Müze Müdürü Ahmet Türkmenoğlu ve beraberindeki heyetle birlikte Anadolu'nun yaklaşık 15 milyon yıllık geçmişindeki karasal memeli hayvanların yaşamlarına ışık tutan bölgeyi gezdi. Özer, Paşalar Kazısı Onursal Başkanı Prof. Dr. Berna Alpagut ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Ayşegül Şarbak ile görüştü. Dünyanın en zengin fosil koleksiyonuna sahip Paşalar'da kazı çalışmalarını yürüten ekipten bilgiler alan heyet, bulunan fosilleri inceledi.

1965-1969 yılları arasında yapılan Türkiye Neojen Linyit Araştırmaları kapsamında, orman yolu çalışmaları sırasında gün yüzüne çıkarılan Paşalar fosil yatağında, ilk kazı çalışmaları 1983 yılında Kültür Bakanlığı ve Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Paleoantropoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berna Alpagut tarafından başlatıldı. Prof. Dr. Alpagut, tarafından aralıksız devam eden kazı çalışmaları, 2020 yılından itibaren Hitit Üniversitesi Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşegül Şarbak başkanlığında yürütülüyor. 15 milyon yıl öncesine tarihlendirilen Paşalar kazısı, bu döneme ait Türkiye'deki en eski kazı alanı olarak kayıtlara geçti. Gün yüzüne çıkan fil türleri içerisinde özellikle Anadolu'da yaşamış endemik türler yer alıyor. Kazı çalışmaları sırasında bulunan Paşalar Fili (Gomphotherium Pasalerensis), ön tarafa doğru olan karakteristik dişleriyle bilim literatüre girdi.

Avrupa, Asya, Kuzey Amerika kökenli 63 türü barındıran zengin fosil yatağında keşfedilen türler arasında ayılar, gergedanlar, zürafalar, etçil canlı grupları yer alıyor. Paşalar faunasında yaşayan bu canlılar, Orta Miyosen olarak adlandırılan dönemin sonlarında Mesinyen Krizi olarak da adlandırılan büyük bir kuraklık sonucu yok oldu.